تلمیح در شعر رودکی

یکی از مهم‌ترین آرایه‌های ادبی در ادبیات فارسی تلمیح است. هرگاه در شعری به‌طور غیرمستقیم داستان، واقعۀ تاریخی، آیه یا حدیث و یا سخن مشهوری  در ذهن تداعی شود، آرایۀ تلمیح به‌کار رفته است. آرایه‌های ادبی گاهی زیبایی‌آفرین‌اند و گاهی مددگر معنای شعر، و کم هستند هنرمندانی که از هردو وجه بهره داشته باشند. تلمیح این بهرة دوجانبه را دارد و بدین لحاظ ارزشی دوچندان می‌یابد. در دیوان شعر رودکی نیز تلمیح از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مقاله تلمیحات در دیوان رودکی را به سه بخش تقسیم می‌کند: تلمیحات دینی، تلمیحات ملی و تلمیحات پراکنده. در جمع‌بندی اشاره شده که تلمیحات دینی اشعار رودکی بیشتر شامل داستان‌های قرآنی است، در تلمیحات ملی حماسۀ ملی ایران باستان دیده می‌شود و در تلمیحات پراکنده بیشتر به اجرام سماوی و نیز سنت‌های ایرانی که در آن دوره متداول بوده‌اند، اشاره شده است.